Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2017

16 Σεπτεμβρίου 2017. Δύο χρόνια ακριβώς από το "αιώνιο ταξίδι " του αείμνηστου Χρήστου Παπακίτσου


Γράφει ο Χρήστος Τούμπουρος

16 Σεπτεμβρίου 2015 έφυγε από κοντά μας, ο Χρήστος Παπακίτσος. 
Ο άνθρωπος - προσωποποίηση της Τζουμερκιώτικης λαλιάς. 
Θα παραθέσω την αποχαιρετιστήρια ομιλία μου.

Χρήστο, 

βαρύτατο χρέος με καλεί σήμερα να μιλήσω στο παντζουμερκιώτικο κατευόδιο σου , εκπροσωπώντας την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων και περισσότερο υποτασσόμενος στην επιθυμία σου, που μού την εξέφρασες στην τελευταία μας συνάντηση.
Το χρέος αυτό το θεωρώ δυσβάσταχτο καθόσον είμαι ανίκανος και εκ των πραγμάτων ανήμπορος να μιλήσω για έναν άνθρωπο Αγναντίτη, Αγναντίτη, που σε κάθε συνάντηση, σε κάθε επικοινωνία, το πρώτο που θα ρωτούσε ήταν: «Τι νέα απ’ το χωριό;». 
Δύσκολο έως αδύνατο να κατευοδόσεις «μια μορφή της ζωντανής μας Τζουμερκιώτικης παράδοσης που δεν αποτελεί το τέρμα της, αλλά που προσφέρει διαρκώς καινούριες αρχές», όπως προσφυώς σε αποκάλεσε ο πρώην πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Τ. Κώστας Μαργώνης. 
Και εγώ θα πω πως δεν θα βρεθεί κανένας που να υπηρετήσει τόσο ολοκληρωμένα και επάξια την Τζουμερκιώτικη λαλιά. Την ήξερε πέρα ως πέρα, ως την πιο παράμερη γωνιά της, σε κάθε της απόχρωση, σε κάθε της τόνο. Και την προσέφερε απλόχερα με το έργο του:«Από την Τζουμερκιώτικη Λαλιά στη Λαϊκή μας Παράδοση». Έργο – δώρο σε κάθε Τζουμερκιώτη, καθρέφτης του Τζουμερκιώτικου Πολιτισμού, της Τζουμερκιώτικης προκοπής. 
«Πολυσχιδής προσωπικότητα, προικισμένος σκαπανέας της τοπικής λαογραφίας και της ιστοριογραφίας, με τον γλαφυρό του λόγο και τον άριστο χειρισμό της ελληνικής γλώσσας άνοιξε ήδη λεωφόρους για όλους τους νεότερους μελετητές». 
Κι όπως ακριβώς τον ζωγράφισε ο ο πρώην πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας Γιώργος Οικονόμου: Ο Χρήστος Παπακίτσος είναι ο «ενσαρκωτής της αγάπης και του ετεροκεντρισμού».

Με το πόνημά του «Ζωντανή αφίσα» απέσπασε το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό ποίησης και διηγήματος που διοργανώνει κατ΄έτος η Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών (Ε.Ε.Λ.).


Είναι τεράστιο το έργο του Χρήστου Παπακίτσου. Έσκυψε με επιμονή και υπομονή πάνω απ’ όλα αυτά που εξυφάνθηκαν στον Τζουμερκιώτικο χώρο, διαιωνίζοντας ήθη και έθιμα διαβιούντων σ’ αυτόν ανθρώπων, συνέλεξε, αξιολόγησε, κατέγραψε και διέσωσε σημαντικά ιστορικά, λαογραφικά, κοινωνικά, πολεμικά, γεωργικά, κτηνοτροφικά, εμπορικά και, κυρίως, γλωσσικά και ηθικογραφικά στοιχεία που διέγραψαν ανά τους αιώνες ένα τεράστιο λαμπρό τόξο και που χάρη στην έρευνα και τη γλαφυρή πένα του Παπακίτσου παραδίδονται στις επόμενες γενιές αλώβητα ως πολιτιστική κληρονομιά και αμύθητη παρακαταθήκη στην ιστοριογραφία των Τζουμέρκων
Το καθαρά λαογραφικό του έργο συμπληρώθηκε με το ηθογράφημά του «Τζουμερκιώτικος γάμος», που είχα την τιμή να το διασκευάσω σε θεατρικό έργο και να παρουσιαστεί το 2010 στο «Αράχθειο» Θέατρο της Σκούπας.


Αγαπητέ Χρήστο
Μού το επέβαλες, σού το υποσχέθηκα και δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. 
Στην τελευταία μας συνάντηση μού είπες επί λέξει:
«Όσο είναι κάθετος στο χώμα ο άνθρωπος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Από τη στιγμή που θα οριζοντιωθεί, τον σκεπάζει η προσφορά του. Πιστεύω πως στο γράμμα που μού έστειλες, όταν εκδόθηκε το βιβλίο μου, αποτυπώνεται η μικρή, ασήμαντη προσφορά μου στο χωριό μου και στα Τζουμέρκα. Και απαίτησες να το διαβάσω. Αυτό θα κάνω.



Αγαπητέ Χρίστο

Ένα περίπου χρόνο έχω στο συρτάρι μου αυτό το γράμμα. Δεν το έστειλα. Ο λόγος ένας και μοναδικός. Ήθελα να χορτάσω το βιβλίο σου.
Με αφορμή το βιβλίο σου “Από την Τζουμερκιώτικη Λαλιά στη Λαϊκή μας Παράδοση”, θα μου επιτρέψεις να διατυπώσω μερικές σκέψεις.
Η γλώσσα, όπως γνωρίζεις, δεν είναι μόνο απλά ένα επικοινωνιακό εργαλείο. Είναι και θησαυροφυλάκιο και μορφή σκέψης. Η πείρα και οι γνώσεις γενεών συσσωρεύονται, εκφράζονται με τη γλώσσα και μεταδίδονται στις επόμενες γενεές. Δεν σκεφτόμαστε μόνο σε κάποια γλώσσα, αλλά και με τη μεσολάβηση κάποιας γλώσσας. 
Η γλώσσα είναι δύναμη, για να θυμηθούμε και τον ποιητή:
Κ' οι λέξεις 
φλέβες είναι 
μέσα τους 
αίμα τρέχει
όταν σμίγουν οι λέξεις
το δέρμα του χαρτιού
ανάβει κόκκινο
όπως 
την ώρα του έρωτα
το δέρμα του άντρα 
και της γυναίκας.
Σήμερα, πλέον η γλώσσα και το συναίσθημα, η ανεπανάληπτη αυτή ψυχική διέγερση, είναι τα μόνα που μας απόμειναν για να ξαναβρούμε τη φαντασία μας, να διατηρήσουμε τη δυνατότητα να ονειρευτούμε, να αποκτήσουμε την ατομική ελευθερία και ευθύνη.
Δυστυχώς όμως τη βάλανε κι αυτή στον Προκρούστη. Δεν θέλουν να είναι πολυσήμαντη ανθρώπινη λειτουργία. Προσπαθούν να την μετατρέψουν σε απλό παραγωγικό εργαλείο. Έτσι αποδιώχνουν και μηδενίζουν λέξεις που αποτυπώνουν εκδηλώσεις του πνεύματος, της συγκίνησης και του συναισθήματος, λέξεις γεμάτες ενάργεια και σαφήνεια. Τη θέση τους παίρνουν, για οικονομία, έτοιμα σχήματα. Συνεπώς , απονευρώνεται η σκέψη, αφανίζεται η φαντασία και διαλύεται κάθε ψυχική ένταση. Τελικά, έναν ζωντανό οργανισμό και οργασμό τον κατάντησαν τεχνικό κώδικα διαχειριστικής συνεννόησης, αλλά χωρίς “νόηση”. Ακόμα και το ιδίωμα, που είναι μια παραπάνω γλώσσα, εξοβελίστηκε. 
Όσοι αντιστέκονται σ' αυτή την πραγματικότητα, με έργα, αλλά ακόμα και με λόγια, δεν είναι απλά άξιοι συγχαρητηρίων. Είναι παραδείγματα, γιατί γι' αυτούς η γλώσσα είναι έκρηξη, τσακμάκισμα σκέψης και συναισθήματος, είναι περιπέτεια, μεγαλείο. Ακολουθία σκέψεων, εικόνων και αισθημάτων. 
Περιττό να σου πω ότι το βιβλίο σου, για μένα είναι πολύτιμος οδηγός, σύμβουλος και σύντροφος. Γι' αυτό, πρώτα σε ευχαριστώ και ακολούθως σε συγχαίρω.


Χρήστο
Όσο κι αν είσαι μέσα μας και δίπλα μας, θα μας λείψεις…
Θα μας λείψει το χαμόγελό σου.
Και κείνα τα χέρια σου τα δυνατά, μαζί και τρυφερά, που έπιαναν το μολύβι και χρωμάτιζαν την πραγματικότητα, αφού τη μετουσίωναν σε αγναντίτικο, τζουμερκιώτικο κελαϊδισμό. 
Θα μας λείψει η ευστροφία σου, οι γνώσεις και το ήρεμο του χαρακτήρα σου.
Μας λείπεις Χρήστο.
Μας λείπει το χαμόγελό σου, το κέφι σου, το καλαμπούρι σου, η ζωντανή σκέψη σου, το Τζουμερκιώτικο πνεύμα…., γιατί πάντα στις πνευματικές σου αναζητήσεις, στην καρδιά και στην ψυχή σου βρίσκονταν τα Τζουμέρκα.
Κι αυτά έγιναν, πλέον, το αιώνιο καταφύγιό σου. 
Θα σε θυμόμαστε.
Θα θυμόμαστε το πάθος για τον τόπο σου, που ήταν ασίγαστο και η αγάπη του μεγάλη.
Θα θυμόμαστε τη διδασκαλία σου. Γιατί δίδαξες αλληλεγγύη, ανθρωπιά, αγάπη, πολιτισμό και Τζουμερκιώτικο ήθος. 
Κι εμείς πρέπει όλα αυτά να τα ακολουθήσουμε… 
Α, πώς ξεκινήσαμε χάραμα, το χάραμα
Μ’ έναν «τουρβά» Τζουμερκιώτικο ήλιο
Αντέξαμε να τον κουβαλήσουμε στους ώμους
Εμείς οι κατσαβραχοταξιδιάρηδες,
Ώσπου βγήκαν τα πουλιά
και κάθισαν στους ώμους μας
Μαζί με τσουβάλια ονείρατα, να τριανταφυλλίζουν τη
θέλησή μας.


Αυτό θα είναι και το καλύτερο μνημόσυνο για σένα.
Είσαι κοντά μας Χρήστο.
Στη σκέψη μας, στην ψυχή μας, στο είναι μας… 
Μας διαφωτίζεις και μας καθοδηγείς.


Σε ευχαριστούμε Χρήστο
Για ό,τι μας έδωσες και περισσότερο για όσα μας δίδαξες.

Δεν υπάρχουν σχόλια: