Σάββατο 27 Απριλίου 2013

Εργασιακές σχέσεις και υποκρισία: 4 αντιφάσεις και 1 λύση

Εργασιακές σχέσεις και υποκρισία: 4 αντιφάσεις και 1 λύση

Η πρόταση για ενιαία βασική σύνταξη (700 ευρώ) σε όλους και όλες στα 67, χωρίς εισφορές και με χρηματοδότηση από τη γενική φορολογία, είναι μια λύση που μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα


Η μαύρη εργασία έχει πολλές αποχρώσεις. Από την εργασία μεταναστών με όρους συχνά καταναγκαστικούς, που αντιβαίνουν σε κάθε έννοια ανθρώπινων δικαιωμάτων (περίπτωση Μανωλάδας και άλλες), μέχρι τη «συναινετική» ημιπαρανομία (ωρών ή ημερών εργασίας) μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου/-ης με αμοιβαίο όφελος (και κόστος για τα ταμεία). Ενδιαμέσως υπάρχουν πολλές παραλλαγές.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ακούγονται πολλές μισές αλήθειες. Το αδιέξοδο έρχεται από το ότι οι αλήθειες αυτές έρχονται σε ζεύγη αντιφάσεων, η καθεμιά από τις οποίες αναιρεί την επόμενη. Αποτέλεσμα: Παράλυση και υποκρισία. Ας δούμε πέντε τέτοια ζεύγη αντιφάσεων:
Αντίφαση πρώτη: Δεν πρέπει να χρειάζεται να πυροβολούνται εργαζόμενοι ώστε να δουλέψουν. Ομως, πρέπει... και κάποιοι να δουλεύουν στις φράουλες. Εκεί οι συνθήκες εργασίας και οι αμοιβές δεν θα μπορέσουν ποτέ να γίνουν ανάλογες με αυτές ενός υπαλλήλου γραφείου, όσο κι αν το θέλουμε.
Αντίφαση δεύτερη: Πρέπει να υπάρχουν κίνητρα και εξασφαλίσεις για να αυξηθεί η παραγωγικότητα των εργαζομένων. Πρέπει όμως τα κίνητρα αυτά να μην οδηγούν στο κλείσιμο ολόκληρων κλάδων. Η ανεργία είναι χειρότερη ακόμη και από μια κακή εργασία.
Αντίφαση τρίτη: Πρέπει να πληρώνονται εισφορές, για να υπάρχουν συντάξεις. Πρέπει όμως να υπάρχει και εισόδημα από το οποίο να μπορούν να αφαιρεθούν οι εισφορές. Ο καταλογισμός υψηλών εισφορών σε άτομα με μηδενικό ή ελάχιστο τζίρο (όπως γίνεται συχνά στη μικρή επιχείρηση) κλείνει επιχειρήσεις και συσσωρεύει οφειλές εισπράξιμες μόνο ως ονειρώξεις.
Αντίφαση τέταρτη: Πρέπει να μικρύνουμε το Δημόσιο. Πρέπει όμως και να αυξήσουμε το ελεγκτικό καθήκον των δημοσίων υπαλλήλων. Μικρότερος αριθμός υπαλλήλων καλείται να επιτελέσει μεγαλύτερο (και συχνά άσκοπο) έργο: αποτέλεσμα, η ταλαιπωρία μεγαλώνει διαρκώς... Αντί να συρρικνώσουμε το αντικείμενο δουλειάς του Δημοσίου, εμείς το αυξάνουμε, μειώνοντας τον αριθμό των υπαλλήλων και τις αποδοχές τους...
Ολα τα παραπάνω δεν είναι αποτέλεσμα της κρίσης. Η χώρα μας ήταν πάντα πρωταθλήτρια στη μαύρη εργασία, και αυτό συνέβαινε τόσο σε κακοπληρωμένες όσο και σε καλοπληρωμένες δουλειές.
Κατά κανόνα, η μαύρη εργασία ανθεί εκεί που οι εισφορές είναι υψηλές και το κόστος της παρανομίας χαμηλό. Ομως, είναι αλήθεια ότι η μαύρη εργασία όπως και οι λοιπές αντιφάσεις συνήθως αυξάνουν: επειδή αυξάνει η ανεργία και λιγοστεύουν οι δουλειές, επειδή κινδυνεύουν επιχειρήσεις, επειδή η προοπτική της σύνταξης γίνεται ολοένα και λιγότερο ελκυστική για τους εργαζομένους, και περισσότερο αμφίβολη για τους συνταξιούχους (μείωση συντάξεων), επειδή το Δημόσιο (υπό το βάρος της δικής του αβεβαιότητας) περιπλέκει αντί να αμβλύνει τα προβλήματα...
Αυτές οι αλήθειες συνυπάρχουν εδώ και καιρό, και ανάλογα με τη στιγμή οι πολιτικοί επικαλούνται πότε τη μία και πότε την άλλη πλευρά. Στην ουσία κουκουλώνουν τις αντιφάσεις και χρησιμοποιούν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αυτή η τακτική δεν οδηγεί σε λύσεις. Οδηγεί σε επιβάρυνση της κατάστασης.
Απαιτούνται νέες λύσεις που αλλάζουν τα πράγματα ριζικά. Oχι άλλα προσχηματικά κουκουλώματα. Πρέπει να τετραγωνιστεί ο κύκλος. Μια τέτοια νέα λύση είναι η πρόταση της Δράσης για μια ενιαία βασική σύνταξη (700 ευρώ) σε όλους και όλες στα 67, χωρίς εισφορές και με χρηματοδότηση από τη γενική φορολογία. Πέραν αυτού του ποσού θα αναπτυχθεί η επαγγελματική αποταμίευση. Η πρόταση αυτή (που δεν συζητήθηκε) είναι λύση διότι:
Μειώνει αποφασιστικά το μη μισθολογικό κόστος και τονώνει την απασχόληση.
Ελαφραίνει το κόστος παραγωγής των εξαγωγικών (εμπορεύσιμων) αγαθών και υπηρεσιών.
Τακτοποιεί την αταξία με τους ελεύθερους επαγγελματίες: θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος εφόσον εισπράττουν και εργάζονται, αλλά όχι όταν είναι «οιονεί άνεργοι».
Ξεπερνάει τη διάκριση ανάμεσα σε εργαζομένους και μη εργαζομένους, και έτσι για πρώτη φορά θα δικαιούνται και όλες οι γυναίκες την εθνική σύνταξη.
Δεν σωρεύει καθόλου επιπλέον κόστος από αυτό στο οποίο ούτως ή άλλως υποβάλλεται ο κρατικός προϋπολογισμός.
Απελευθερώνει 20.000 εργαζομένους που σήμερα εισπράττουν εισφορές ταλαιπωρώντας τους ασφαλισμένους και καταδιώκοντας επιχειρήσεις - μειώνεται έτσι ο όγκος του Δημοσίου.
Κάθε άνθρωπος θα έχει τη δυνατότητα να εντάσσεται σε ένα ανταποδοτικό συμπληρωματικό σύστημα ασφάλισης ώστε να συμπληρώνει τη σύνταξη και τις παροχές του/της.
Θα δείχνει έμπρακτα ότι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι κάτι που αφορά τον καθένα, αφού εξασφαλίζει τα χρήματα για τη σύνταξη του καθενός.
Η πρόταση της Δράσης είναι, με λίγα λόγια, μια πρόταση που ξεπερνάει τη διγλωσσία των αντιφάσεων, προσφέροντας πραγματική λύση στο πρόβλημα. Γεφυρώνει τις πολλαπλές πραγματικότητες, ανακουφίζει ανθρώπους και οικονομικές δραστηριότητες, και αυξάνει την ελευθερία πραγματικών επιλογών. Κι όμως, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Μήπως επειδή μας βολεύει η διαιώνιση των αντιφάσεων και των υποσχέσεων;

Απαιτούνται νέες λύσεις που αλλάζουν τα πράγματα ριζικά. Oχι άλλα προσχηματικά κουκουλώματα



Της Αντιγόνης Λυμπεράκη

Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο και αντιπρόεδρος της Δράσης

Δεν υπάρχουν σχόλια: